Fetal Rh Uyumsuzluğu  

Kan grubu, kişilerde kan hücrelerinin özelliklerini tanımlar. Daha açık bir deyişle bir kişinin kırmızı kan hücrelerinde bulunan protein türlerini veya protein eksikliğini tanımlar.  

Kan grupları A, B, AB veya O olabilir. A ve B ile temsil edilen, antijen olarak bilinen iki protein vardır. A tipi kanı olan birinin kırmızı kan hücrelerinde A antijenleri bulunur. B tipi kan grubu B antijenlerini ifade eder, AB tipi kan grubu ise kan hücrelerinin her iki tip antijene de sahip olduğu anlamına gelir ve O kan grubunun kan hücrelerinde antijen bulunmamaktadır. Rh kan grubu pozitif veya negatiftir. Pozitif, kişinin kanında Rh proteininin olduğu, negatif ise Rh proteinin bulunmadığı anlamına gelmektedir.  

Kan grubunuz ebeveynlerinizden gelir. ABO ve Rh için bir geni annenizden, diğer geni ise babanızdan alırsınız ve bu kombinasyon kan grubunuzu belirler. ABO için dört seçenek bulunurken Rh için iki seçenek vardır ve pozitiflik baskındır. Bir ebeveynden pozitif Rh geni, diğerinden negatif Rh geni alırsanız, vücudunuz Rh proteini üretecektir ve Rh+ (pozitif) olarak kabul edileceksiniz. 

 

 

Fetal Rh uyuşmazlığı (izoimmunizasyonu) annenin kan grubunun Rh- (negatif), babanın kan grubunun Rh+ (pozitif) olduğu durumlarda gebelik sırasında Rh- (negatif) anne ve Rh+ (pozitif) bebek arasında ortaya çıkan Rh uyuşmazlığı durumudur. Rh uyuşmazlığında bebeğin kan grubundaki Rh değeri belirleyici olmaktadır. Bebek Rh+ (pozitif) kan grubuna sahipse bebek ve anne Rh- (negatif) kan grubuna sahipse bağışıklık sistemi Rh+ (pozitif) fetal hücrelere sanki yabancı bir maddeymiş gibi davranacaktır.  

Gebelikte bebeğin kanının bir kısmının plasenta yolu ile annenin kanına karışması sonucunda annenin bağışıklık sisteminde bebeğin D antijenine karşı antikor oluşacaktır. Bu antikorlar plasentadan geçerek gelişmekte olan bebeğe geçebilmektedir. Bebeğin dolaşımdaki kırmızı kan hücrelerine saldırarak yıkımına sebep olacaktır.  

Rh uyumsuzluğu çok hafiften ölümcüle kadar değişen semptomlara neden olabilir. En hafif haliyle Rh uyumsuzluğu kırmızı kan hücrelerinin tahrip olmasına neden olur. Buda bebekte farklı düzeylerde anemiye, bebeğin dokularında hipoksiye ve asidoza, bebekte sarılığa ve kalp yetmezliğine neden olabilmektedir. Bunların sonucunda gebelik düşük ile sonuçlanabilmekte ve bebek kaybedilmektedir. 

 

 

Rh uygunsuzluğu neredeyse tamamen önlenebilir. Rh- (negatif) anneler hamilelik sırasında yakından takip edilmelidir. Rh- (negatif) annelerde Rh uyumsuzluğunu önlemek için artık RhoGAM adı verilen özel immün globulinler kullanılmaktadır. Bebeğin babası Rh+ (pozitifse) veya kan grubu bilinmiyorsa ikinci trimesterde anneye RhoGAM enjeksiyonu yapılır. Bebek Rh+ (pozitifse), doğumdan birkaç gün sonra anneye ikinci bir enjeksiyon yapılmaktadır. Bu enjeksiyonlar Rh+ (pozitif) kana karşı antikorların gelişmesini önler.  

Rh- (negatif) kan grubuna sahip kadınların; her hamileliğinde, düşük veya kürtaj işlemlerinden sonra, amniyosentez ve koryon villus biyopsisi gibi doğum öncesi testlerden sonra, hamilelik sırasında karın yaralanmasından sonra enjeksiyon yaptırması gerekmektedir. 

Yazar: Uzm. Bio. Hasine YEL